Алматының Бостандық ауданындағы «Швейцария» тұрғын үй кешеніне қатысты дау өршіп келеді. 150 үлескер алаяқтық схеманың құрбаны болған, деп хабарлайды Qaz365.kz.
Мәжіліс депутаты Бақытжан Базарбек пленарлық отырыста премьер-министр мен бас прокурорға депутаттық сауал жолдап, бұл істің тергеуі таңдамалы жүргізіліп жатқанын, ал негізгі тұлғалар әлі жауапқа тартылмағанын айтты.
Депутаттың сөзінше, құрылыс салушыға қатысты қылмыстық іс 2022 жылы қозғалған. 2023 жылы сот мақсатты пайдаланылуы «бау-бақша шаруашылығы» деп көрсетілген жерге салынып кеткен бес қабатты кешенді бұзу туралы шешім шығарған. Соттың шешімі күшіне енгеніне қарамастан, «Отбасы банк» бұл кешендегі пәтерлерге ипотекалық несие беруді жалғастыра берген.
«Неге тергеуде тек құрылыс салушы ғана бар? Неліктен күдіктілер қатарында Отбасы банкінің лауазымды тұлғалары жоқ? Банк жаңа шарттар жасап, несие беруді жалғастырды, ал ол кезде үйді бұзу туралы сот шешімі болған. Бұл шенеуніктерді кім қорғап отыр?» – деп ашуланды Бақытжан Базарбек.
Депутаттың айтуынша, банк әрекетінің салдарынан 50-ден астам азамат заң жүзінде жоқ үйден пәтер сатып алып, ақшасынан айырылған. Оның сөзінше, зардап шеккендердің салған қаржысын қайтарудың да, өтемақы алудың да нақты мүмкіндігі жоқ.
Ол сонымен бірге Бас прокуратурадан құрылыс заңсыз деп танылған кезде несиелеу келісімдерін рәсімдеген және мақұлдаған Отбасы банкінің алматылық филиалы қызметкерлерін тергеуге шақыруды талап етті.
«Егер олардың әрекеттерінде қылмыс белгілері анықталса, оларды күдікті ретінде жауапқа тарту қажет. Бұл жай ғана салғырттық емес — азаматтарды ақшасыз әрі баспанасыз қалдырған схеманың бір бөлшегі болу деген сөз», – деді депутат.
Бақытжан Базарбектің мәліметінше, үйлер бастапқы рұқсат құжаттарынсыз салынған, ал жер телімі құрылысқа арналмаған. Үлескерлердің көптеген шағымдарына қарамастан, үй әлі күнге дейін бұзылмаған, ал кейбір шенеуніктер «мәселені байқамағандай» болған.
Депутат премьер-министр Олжас Бектенов пен бас прокурор Берік Асыловқа жүгініп, тек құрылыс салушыны ғана емес, заң бұзушылыққа жол берген мемлекеттік қызметкерлерді де жауапқа тартатындай нақты тергеу жүргізуді талап етті.
«Басқаның қайғысын пайдаланып пайда тапқандар туралы шындықты айтуға міндеттімін. Мемлекеттік органдар шара қолданбаса, бұл елде үйлерді бұзу туралы шешім бола тұра, ешқандай жазасыз сата беруге болады деген белгі болады», – деді Бақытжан Базарбек.
Қазіргі таңда «Швейцария» тұрғын үй кешенінің ары қарайғы тағдыры белгісіз күйінде қалып отыр. Үлескерлер сотқа жүгінуді жалғастыруда, ал дереккөздердің айтуынша, қылмыстық істің тергеуі қозғалған кезден бері айтарлықтай алға жылжымаған.
Қазірше жалғыз айыпталушы – құрылыс салушы. Бірақ депутаттың пікірінше, мемлекеттік органдар мен банктердің қатысуынсыз мұндай схемаларды жүзеге асыру мүмкін емес.
Алайда Отбасы банкі бұл кешенді салған «Miras Green Technology Building» компаниясымен ешқандай келісімшарт жасамағанын және нысанға қатысты жарнама немесе ақпаратты өз платформаларында таратпағанын мәлімдеді.
Банк дерегінше, «Швейцария» пәтерлері мемлекеттік тұрғын үй бағдарламалары арқылы емес, толықтай коммерциялық негізде сатылған. Клиенттер нысанды өздері таңдап, құжаттарды заңнамаға сай тапсырып, банкке жүгінген.
2021 жылдың желтоқсанынан 2022 жылдың шілдесіне дейін Отбасы банк бұл кешеннен пәтер сатып алуға 17 несие берген. Бұл – жалпы пәтерлердің шамамен 10%-ы. Несие сомасы 380,8 млн теңгені құрайды. Оның үшеуі толық өтелген, қалған 14 несие бойынша берешек 108,8 млн теңге, проблемалық қарыз жоқ.
8 заем алушы құрылысқа қатысты жағдай анықталғанша төлемдерді тоқтата тұруды сұраған. Алайда банк төлемді тоқтата тұру тек несие алаяқтық жолмен рәсімделгенде ғана мүмкін екенін еске салып, құқық қорғау органдарынан мұндай ақпарат түспегенін хабарлады.
Банк зардап шеккен азаматтар қылмыстық іске қатысы бар тұлғаларға азаматтық талап қоюға құқылы екенін атап өтті. Құрылыс компаниясының басшысы жауапқа тартылған жағдайда шығын өндіру сол тұлғадан талап етіледі.
Отбасы банк азаматтарды тексерілмеген ақпарат таратпауға шақырып, өз қызметіне қатысты сұрақтарға ашық екенін жеткізді.