Саясаттанушы Досым Сәтпаев Қазақстанға қандай парламент қажет екені туралы пікірін білдірді, деп хабарлайды Qaz365.kz Forbes.kz сайтына сілтеме жасап.
Оның айтуынша, 2022 жылғы қаңтар оқиғаларынан кейін елге косметикалық емес, терең әлеуметтік-экономикалық және саяси реформалар қажет. Сарапшының пікірінше, басты міндеттердің бірі – жаңа әрі беделді парламент қалыптастыру.
«Қазақстанға бірпалаталы парламент қажет. Қоспалаталы формат унитарлы мемлекет үшін сирек кездеседі және көбіне автократиялық жүйелерге тән. Біздің елде ол 90-жылдардың басында бірінші президенттің Жоғарғы Кеңеспен болған қақтығысынан кейін пайда болды. Сенат мүмкін импичментке қарсы қосымша сақтандырғыш ретінде ойластырылды. Сондықтан жоғарғы палата азаматтардан гөрі билікке көбірек қажет», – деді Сәтпаев.
Оның пікірінше, сенат «шенеуніктердің транзиттік аймағына» айналды және қоғам мүддесін көрсетпейді.
Сәтпаевтың айтуынша, жабық партиялық тізім бойынша өтетін сайлау жүйесі парламенттің өзін дискредиттеді.
«Сайлаушы нақты кандидатқа емес, тұтас партияға дауыс бергенде, сайлауға деген сенім төмендейді. Парламенттегі партиялардың беделі жоқ, сондықтан органның өзі де легитимді емес», – деді саясаттанушы.
Ол аралас жүйеге оралу қажет екенін айтты: депутаттардың жартысы бірмандатты округтерден, жартысы партиялық тізім бойынша сайлануы тиіс.
Сәтпаевтың айтуынша, саяси жүйе жаңа ойыншыларға ашық болуы керек.
«Партиялық алаңда әлі күнге дейін «зомби-партиялар» үстемдік етеді. Оларды ребрендинг жасау ештеңе өзгертпейді. Жаңа партияларды әділ тіркеу, ашық ережелер мен бәсекелі сайлау қажет. Әйтпесе біз жаңа атаумен ескі жүйені қайталаймыз», – деді ол.
Саясаттанушының сөзінше, шынайы жаңғыру үшін парламент пен партиялық жүйені ғана емес, Орталық сайлау комиссиясын да реформалау қажет. Ол биліктің қолындағы құрал болудан арылып, тәуелсіз болуы тиіс.
