Қазақстандықтардың 66,9%-і қарулы күштеріміз сыртқы әскери қақтығысқа төтеп бере алатынына сенеді, бірақ жарғыға қайшы әрекеттер мен жемқорлыққа алаңдайды, деп хабарлайды Qaz365.kz DEMOSCOPE-қа сілтеме жасап.
Әлем елдерінің әскери қуатын бағалайтын Global Firepower халықаралық рейтингіне сәйкес, Қазақстан Қарулы күштері Орталық Азияда көш бастап тұр.
Қазақстан – 57-орын (145 елдің ішінде);
Өзбекстан – 58-орын;
Түркіменстан – 77-орын;
Қырғызстан – 105-орын;
Тәжікстан – 108-орын.
Бұл дерек ел әскерінің аймақтық деңгейде алдыңғы орында екенін көрсетеді.
DEMOSCOPE жүргізген сауалнама нәтижесі бойынша:
66,9%-і Қарулы күштеріміздің елді қорғауға қауқарлы екеніне сенеді;
31,9%-і толық сенім білдірсе,
35%-і айтарлықтай сенетінін айтты.
Ал 26,2% респондент керісінше, әскерімізге күмән келтіреді:
15,8%-і «қорғай алмайтын шығар» десе,
10,4%-і «мүлде қауқарсыз» деп санайды.
Қатысушылар атап көрсеткен басты мәселелер:
Жарғыға қайшы қарым-қатынас пен әлімжеттік – 37,8%
Жемқорлықтың жоғары деңгейі – 34,9%
Материалдық-техникалық базаның ескіргендігі – 30,9%
Бұл факторлар жастардың әскери қызметке ынтасына да ықпал етеді.
Сауалнамада азаматтардан бауыры немесе ұлы әскерге шақырылса не істейтіні сұралды:
40% – әскерге баруын толық қолдайды;
23,5% – шешімді өзі қабылдасын деп араласпайтынын айтты;
21,9% – қолдайды, бірақ қатты уайымдайды;
6,5% – әскерден заңды жолмен босатуға көмектесетінін жасырмады;
2,9% – басқа амалын табуға дайын екенін мойындады.
18–29 жас аралығындағы респонденттердің пікірі өзгеше:
Жақынының әскерге баруын толық қолдайтындар – 32,4% (жалпы көрсеткіштен төмен);
Келісімшарттық әскерге көшуге қолдау білдіргендер – 44,7% (орташа көрсеткіш – 36,7%);
Әлімжеттік пен зорлықты басты мәселе деп көрсеткендер – 40,6% (жалпы – 33,6%).
61,7% – Қазақстан әскеріне сенеді;
13% – сенбейді;
22,3% – бейтарап пікірде.
Бұл дерек қоғамдағы сенімнің жеткілікті деңгейде екенін, бірақ алаңдаушылық та барын айқындайды.
Алдағы 5 жылда Қазақстан қатысуы мүмкін әскери қақтығыс жөнінде:
14% – қақтығыс болуы мүмкін деп санайды;
42,9% – ондай жағдай болмайды дейді;
29,7% – ықтималдығы өте төмен;
28% – орташа баға берген.
Ресей және ҰҚШҰ – 29,3%
НАТО елдері (АҚШ, Түркия) – 27,5%
Қытай және ШЫҰ – 22,6%
Орталық Азия елдері – 20%
Әскери одақтардан бейтарап болу – 18,4%
69,9% – әскери мамандықты беделді деп санайды;
23% – олай емес деп есептейді.
Әскер жасақтау жүйесіне қатысты:
36,6% – толық келісімшартқа өтуді қолдайды;
36,5% – жалпыға бірдей міндетті борышты құп көреді;
17% – аралас жүйені қалдыру қажет дейді.
DEMOSCOPE зерттеуі қазақстандықтардың әскерге деген сенімі жоғары екенін көрсетті. Дегенмен, әлімжеттік, жемқорлық және материалдық-техникалық базаның жеткіліксіздігі – қоғамды алаңдататын басты мәселелер болып қала береді.
Қазақстан Қарулы күштерінің сыртқы қауіп-қатерге төтеп беруге қауқары бар деп сенетіндер көп болғанымен, ішкі түйткілдерді шешу қажет екені анық байқалады.
