Шектеулер жоспарланбаған
Әділет министрлігі ведомствоаралық комиссияда Ұлттық қордан балаларға төленетін төлемдер мәселесін талқылады. Механизм 2024 жылдан бастап іске қосылады, әзірлеушілер балалар ала алатын соманы атады, деп хабарлайды Qaz365.kz.
Мәжіліс депутаты Берік Бейсенғалиев төлемдерді есептеу кейінгі 18 жылдағы орташа жылдық мәнге негізделетінін айтты.
"Неліктен кейінгі 18 жылда? Өйткені нарықтағы дағдарыс жағдайына байланысты, кейде Ұлттық қордың кірісі теріс мәнге ие болуы мүмкін. Бұл теріс мәнді өтеу үшін осындай ұзақ мерзім алынады. Бүгінде 2005-2023 жылдар аралығында орташа мән шамамен 2,6% болады, бірақ бұл шетел валютасындағы есеп. Қазір елде 18 жасқа толмаған 6,5 миллион бала бар, яғни 6,5 миллион адам ҚР Ұлттық қорының инвестициялық кірісінің бір бөлігін алатынына сене алады", – деді Берік Бейсенғалиев.
Орташа алғанда, егер бала 2023 жылы дүниеге келсе, әзірлеушілердің есептеулері бойынша, ол шамамен 3,5 мың доллар алады.
"Бұл Ұлттық қордың қазіргі есептеулеріне, алынған инвестициялық кірістің көлеміне және осы 18 жылдағы орташа табыс нормасына негізделген. Бұл - орташа мән. Егер Ұлттық қордың кірісі болашақта жоғары болса, 18 жаста жиналған бұл сома да жоғары болады", – деді депутат.
Жинақтау және төлеу механизмі 2024 жылдан бастап іске қосылады. Қазірдің өзінде 18-ге толған балалар 3,5 мың доллардан айтарлықтай аз ақша ала алады.
"Келесі жылы 18-ге толатын 260 мыңға жуық бала бар. Егер барлығын есептесек, Қазақстан бойынша олар шамамен 40 миллион доллар алады. Бұл 2,6%-ға тең. Бала неғұрлым жас болса, соғұрлым ол көп жинайды. Егер ол биыл дүниеге келсе, қаражаты жыл сайын есептеледі. Егер ол бүгін бес жаста болса, болашақта оның 13 есептеуі қалады", – деді мәжілісмен.
Егер бала 18 жасқа толғанға дейін азаматтықты ауыстырып, елден кетсе, онда ол бұл төлемдерді алу құқығынан айырылады. Ал оның жинақталған ақшасы басқа балалар арасында біркелкі бөлінеді.
Егер бала 18 жасқа толғаннан кейін төлемді талап етпесе, сома оның зейнетақы шотына түседі. Егер бала қайтыс болса, онда бұл қаражатты алу құқығы ата-анасына өтеді. Бірақ олар қайтыс болған бала 18 жасқа толғанда ғана алады.
Механизмді әзірлеушілер ерекше балаларды сауықтыру және оңалту үшін төлемдерді жіберу мүмкіндігін қарастырды. Алайда бұл идеядан осы уақытқа дейін бас тартылды.
"Әзірге бұл жерде сауықтыру мәселелері қарастырылмаған. Қарапайым себеппен адамдар кейінгі рет зейнетақы қорын алып тастаған кезде белгілі бір, айталық, адамдар қалпына келтірілді деген (алып тасталды - ред.) деген жағымсыз мысалдар болды. Бірақ іс жүзінде бұл ақша алынды. Осыған сүйене отырып, бұл мәселе әлі қарастырылмай жатыр. Бірақ біздің қызметіміздің бір бөлігі ретінде егжей-тегжейлерді талқылауға әлі 7 ай уақыт бар. Мен бұл мәселенің осы нәрсеге қосылуы мүмкін екенін жоққа шығармаймын", – дейді Берік Бейсенғалиев
Төлемдер доллармен жүргізіледі.
"Теңге мен доллар арасындағы мүмкін болатын теріс бағамды бейтараптандыру үшін ол доллармен бекітілген. Егер доллар бағамы өзгерсе, Ұлттық қор доллармен есептейді. Ол доллармен есептелетіндіктен, төлемдер доллармен жүреді", – деп түсіндірді Берік Бейсенғалиев.
Депутат бұл құжатты Парламент қазіргі сессия аяқталмай тұрып қабылдайтынына уәде берді.
Бұдан бұрын хабарланғандай, 18 жасқа толғаннан кейін бұл қаражат баланың меншігінде болады. Ол оқуына немесе баспана сатып алуға пайдаланатынын өз бетінше шешуі керек. Бұл ретте шетелдік оқу орнында оқу ақысын төлеуге қаражатты пайдалануды шектемеу жоспарланып отыр. Өз кезегінде, тұрғын үй сатып алу үшін қаражатты тек Қазақстан аумағында пайдалануға рұқсат етіледі. Бұл қаражатқа сатып алынған тұрғын үйлерді қайта сатуға шектеулер жоспарланбаған.
